Polana to osiedle, które jest częścią miasta Ustroń, ulokowane w jego południowym obszarze. Dawniej funkcjonowało jako przysiółek, a obecnie znajduje się w malowniczej dolinie Wisły, u stóp imponującej Wielkiej Czantorii. To niezwykle atrakcyjna lokalizacja, szczególnie dla miłośników górskich wędrówek oraz turystyki. Polana słynie przede wszystkim z dolnej stacji kolei krzesełkowej „Czantoria”, co sprawia, że stanowi znakomity punkt startowy dla różnorodnych pieszych wycieczek w Beskid Śląski.
Warto również zaznaczyć, że do osiedla Polana przynależą inne uznawane miejsca, takie jak dawny przysiółek Dobka, oraz Jaszowiec, który prezentuje kompleks domów wypoczynkowych. Te miejsca są usytuowane w dolinie Jaszowca, co dodatkowo zwiększa atrakcję tej okolicy i czyni ją idealną na relaksujące wakacje.
Historia
Nazwa Polana wywodzi się z lokalnej polany, zlokalizowanej w lesie nad Wisłą, gdzie osiedliła się pierwsza grupa mieszkańców. Wspomnienie o tej lokalizacji znajduje się w dokumencie z 1607 roku, który stwierdza: „…12 zahradnikuw kterech mam na polanie…”. Osada ta była własnością Mikołaja Rudzkiego, jednak w 1633 roku wykupiła ją księżna cieszyńska Elżbieta Lukrecja. W późniejszym okresie Polana została włączona do Ustronia Górnego, które funkcjonowało jako odrębna wieś aż do 1839 roku, kiedy to połączono Ustroń Górny z Dolnym.
Rok 1792 to ważny moment dla rozwoju regionu, ponieważ w tym czasie powstała papiernia, założona przez księcia Alberta Sasko-Cieszyńskiego. Do tej papierni należała także część pobliskiej łąki nad Wisłą, która była niezbędna do naturalnego bielenia lnianych tkanin wykorzystywanych do produkcji papieru. Pierwszym właścicielem papierni został Augustyn Kiessling, przybyły na te tereny zapewne z obecnych Niemiec. Jego zakład dostarczał papier z widocznymi znakami wodnymi, na którym sporządzano m.in. księgi gruntowe prowadzone na cieszyńskim zamku. Historia tych czasów odbiła się także w nazwie uliczki „Papiernia”, prowadzącej ku Wiśle, skąd wiodą czerwone znaki szlaku turystycznego na Równicę.
W 1837 roku papiernię przeniesiono do Hermanic, gdzie działała z przerwami aż do 1933 roku. W budynkach, które wcześniej pełniły rolę papierni na Polanie, utworzono kuźnię zwaną „Teresa”, zasilaną kołem wodnym, która stała się częścią ustrońskiej huty. W kuźni produkowano elementy takie jak osie i okucia do wozów. Napęd dla młotów zapewniała płynąca od 1772 roku Młynówka. Zakład ten był niewielki, w latach 1843-1854 zatrudniając zaledwie od 8 do 11 pracowników. Jednak w 1899 roku kuźnia w Polanie została zamknięta, a w jej miejscu zainstalowano dwie turbiny wodne, zasilane wodami Młynówki.
Turbiny te zostały zamontowane przez austriacką firmę „Ferdinand Küchnel – Maschinenfabrik und Eisengieserei – Hermannseipen” w latach 1904-1905 i dostarczały energię elektryczną dla ustrońskiego zakładu, który od 1912 roku funkcjonował pod nazwą „Brevillier i Urban. Fabryka Śrub i Wyrobów Kutych”. Po zakończeniu II wojny światowej zakład przeszedł w ręce państwowe, a w jego budynkach mieściła się baza sprzętowa Kółka Rolniczego oraz wylęgarnia pstrągów w latach 1965-1984, a obecnie zakład wylęgu drobiu.
Warto dodać, że budynek dawnej papierni i kuźni to murowana konstrukcja o prostokątnym kształcie z jednym piętrem i dwuspadowym dachem. Od 1990 roku jest własnością Spółdzielni Usług Rolniczych. Został poddany remontowi w latach 1993-1994. Obok niego można zobaczyć zniszczoną komorę turbinową z resztkami turbin, a także jaz na Młynówce, który umożliwiał regulowanie poziomu wody w pobliskim sztucznym zbiorniku wodnym o powierzchni 0,65 ha. Inny budynek, dawna administracja młotowni z lat 30. XIX wieku, obecnie znajduje się w rękach prywatnych. Natomiast budynek mieszkalny dla robotników, pochodzący z tego samego okresu, został odrestaurowany i aktualnie pełni funkcje mieszkalne.
Religia
W obrębie Polany, istnieje aktywna działalność duszpasterska, która jest reprezentowana przez różne Kościoły, przyciągające mieszkańców oraz turystów.
- Kościół Ewangelicko-Augsburski w RP, który dysponuje dwoma filiałami, z których jeden znajduje się w Polanie, a drugi w Dobce. Szczegóły dotyczące ustrońskiej parafii można znaleźć na stronie internetowej.
- Kościół rzymskokatolicki, reprezentowany przez parafię Dobrego Pasterza, która obejmuje kaplicę filialną pod wezwaniem św. Jana, usytuowaną przy wyciągu narciarskim.
Turystyka
Polana zyskała na znaczeniu dzięki kolejce krzesełkowej na Czantorię, która została zbudowana w latach 1965–1967. Od tego czasu, po modernizacjach, stała się ona doskonałym środkiem transportu, ułatwiającym dotarcie do szczytu góry, gdzie znajduje się wieża widokowa. W okresie letnim turyści mogą podziwiać piękne panoramy, natomiast zimą, stacje oferują dostęp do tras narciarskich usytuowanych na zboczach Czantorii.
W Polanie funkcjonuje rozwinięta infrastruktura turystyczna z szerokim wyborem różnych miejsc noclegowych, takich jak domy wypoczynkowe, pensjonaty oraz hotele. Ponadto, dla gości dostępne są również lokale gastronomiczne, w tym restauracje, bary, kawiarnie oraz tradycyjna karczma regionalna, które serwują lokalne specjały.
Dodatkowo, w tej malowniczej dzielnicy znajduje się stacja kolejowa Ustroń Polana, która obsługuje ruch na linii Goleszów – Wisła Głębce. Oprócz tego, dostępne są przystanki komunikacji autobusowej, co zapewnia dodatkowe możliwości dotarcia do Polany.
Przypisy
- Marek Baran: Koleje linowe i wyciągi narciarskie w Polsce. Historia i dzień dzisiejszy. Łódź: Księży Młyn Dom Wydawniczy Michał Koliński, 2010.
- a b c d Barbara Niemczyk. Sladami szlaku techniki - ginąca huta „Teresa”. „Kalendarz Ustroński 2011”. R. XIII, s. 96-101, 2010.
- M. Barański, 2007.
- G. Winiarska, s. 59.
- G. Winiarska, s. 58.
- Urząd Miasta Ustroń: Rady Miasta Ustroń. [on-line]. 2004. [dostęp 28.12.2010 r.]
Pozostałe obiekty w kategorii "Osiedla":
Zawodzie (Ustroń) | Hermanice | Lipowiec (Ustroń) | NierodzimOceń: Polana (Ustroń)