Hermanice

---

Historia

Hermanice pojawiają się w historii po raz pierwszy w roku 1484, kiedy to tereny te wchodziły w skład księstwa cieszyńskiego, które od 1327 roku było lennem Królestwa Czech. Od samego początku miejscowość ta była zamieszkana przez szlachtę. W XVII wieku przeszła w ręce rodziny Tschammerów, uznawanej za jedną z najważniejszych rodzin w Śląsku Cieszyńskim. Następnie, od 1751 roku, wraz z pobliskim Nierodzimiem, została przyłączona do barona Rossa von Thorntonn.

W XIX wieku, dzięki rozwijającej się tamtejszej hucie, Hermanice związały swoje losy z sąsiednim Ustroniem. Wiele osób z tej miejscowości znajdowało zatrudnienie w ustrońskich zakładach przemysłowych. Dodatkowo, z inicjatywy hutmistrza Emila Kuhlo, na początku lat 70. XIX wieku huta w Ustroniu zbudowała kolonię 21 czteromieszkaniowych domów dla rodzin pracowników.

W obliczu kryzysów, takich jak „głodne lata” 1810-1815, wywołane nieurodzajami i przemarszami wojsk w trakcie wojny napoleońskiej, Komora Cieszyńska zbudowała w 1816 roku magazyn zbożowy, który miejscowa ludność nazywała sypaniem; obecnie znany jako „Młyn na Sypaniu”, przeszedł on znaczne przebudowy i funkcjonuje do dzisiaj. W 1837 roku przeniesiono do Hermanic papiernię z Ustronia Polany, która produkcję ręcznego papieru zakończyła dopiero w 1881 roku. Ostatni papiernik, Jan Matloch, kontynuował produkcję tektury i szarego papieru pakowego aż do 1933 roku.

Od 1879 roku Hermanice stały się częścią ustrońskiej gminy szkolnej. Według austriackiego spisu ludności przeprowadzonego w 1900 roku, na obszarze 368 hektarów (3,68 km²) mieszkało tam 985 osób, co dawało gęstość zaludnienia wynoszącą 267,7 os./km². Wśród nich znajdowało się 525 (53,3%) katolików, 442 (44,9%) ewangelików oraz 8 (0,8%) Żydów. Jednocześnie język polski dominował wśród mieszkańców, ponieważ 929 (94,3%) posługiwało się nim, wobec 52 (5,3%) mówiących po niemiecku.

Do 1910 roku liczba budynków wzrosła do 77, a mieszkańców do 917, z czego zdecydowana większość była zameldowana na stałe. W tym czasie 861 (94,9%) osób posługiwało się językiem polskim, a 46 (5,1%) niemieckim. Wśród wyznań 411 (44,8%) mieszkańców stanowili katolicy, 501 (54,6%) ewangelicy, a 5 (0,5%) Żydzi.

Po zakończeniu I wojny światowej, region, w którym leżą Hermanice, czyli Śląsk Cieszyński, stał się miejscem sporów pomiędzy Polską a Czechosłowacją. W 1918 roku lokalni Polacy, korzystając z doświadczeń Straży Obywatelskiej, powołali do życia oddział Milicji Polskiej Śląska Cieszyńskiego, który podlegał organizacyjnie 15 kompanii w Ustroniu.

Wczesną jesienią 1938 roku, podczas akcji zajmowania Zaolzia przez Samodzielną Grupę Operacyjną „Śląsk”, dowodzoną przez gen. Władysława Bortnowskiego, w Hermanicach stacjonowała 26 eskadra towarzysząca polskiego lotnictwa. Od 4 października przez 7 dni używano samolotów typu Lublin R.XIII. Polowe lotnisko usytuowane było na trawiastym terenie należącym do miejscowego folwarku (w okolicy dzisiejszych ulic Sztwiertni i Dominikańskiej), a piloci byli zakwaterowani w tamtejszym dworze, znanym jako „Zómek”. 11 października eskadra zmieniła lokalizację, przenosząc się do Mostów na Zaolziu.

W grudniu 1945 roku Hermanice zostały włączone do nowo powstającej gminy Ustroń. W dniu 13 listopada 1954 roku miejscowość stała się integralną częścią Ustronia po nadaniu mu statusu osiedla, co spowodowało zniesienie gminy Ustroń. Z kolei 31 grudnia 1956 roku, po nadaniu osiedlu Ustroń praw miejskich, Hermanice stały się częścią miasta Ustronia.

Zabytki

Na wschod stronie antycznej trasy do Skoczowa znajduje się cenny zabytek historyczny, składający się z kompleksu dworskiego. W jego obrębie możemy zobaczyć dwór z drugiej połowy XVIII wieku, który jest piętrowy oraz murowany z kamienia. Charakteryzuje się on czterospadowym dachem łamanym i oryginalną, kołkowaną więźbą dachową. Obok dworu znajdują się również zabudowania gospodarcze, a do kompleksu prowadzi aleja, która jest wysadzana alejami lipowymi.

Idąc dalej w kierunku Skoczowa, przy ulicy Skoczowskiej 76, napotkamy obiekty dawnego folwarku z XIX wieku. W skład tego kompleksu wchodzą dwa dobrze zachowane budynki z dachem mansardowym, jak również jeden zbudowany w połowie XX wieku na fundamentach folwarcznych. Obecnie na tym terenie znajdują się supermarket Spar oraz hurtownie, co wprowadza nowoczesny akcent do tego historycznego miejsca.

Dodatkowo, w okolicy ul. Skoczowskiej 88 znajdują się dwie lipy drobnolistne, które zostały uznane za pomniki przyrody, wzbogacające tym samym lokalny krajobraz o elementy przyrodnicze.

Inne

Miejscowa parafia oo. dominikanów pw. NMP Królowej Polski od 1990 roku jest odpowiedzialna za organizację popularnych wakacyjnych Dominikańskich Kolokwiów Młodzieżowych. Te wydarzenia skierowane są do uczniów szkół średnich oraz studentów.

Urodzeni w Hermanicach

W historii Hermanic można odnaleźć wielu wyjątkowych ludzi, którzy wywarli znaczący wpływ na rozwój regionu oraz kultury. Wśród nich szczególne miejsce zajmuje Jan Sztwiertnia, który żył w latach 1911-1940. Był on nie tylko pedagogiem i kompozytorem, ale także dyrygentem chóru oraz organistą w kościele ewangelickim św. Piotra i Pawła w Wiśle Centrum. Niestety, zginął w obozie koncentracyjnym Mauthausen-Gusen. Dla upamiętnienia jego osiągnięć, jedna z ulic w Hermanicach nosi jego imię.

Kolejną ważną postacią jest Wiktor Buczek, urodzony w 1932 roku. Jako Naczelnik Miasta Wisła oraz samorządowiec, odegrał kluczową rolę w rozwoju lokalnej społeczności. Był również nauczycielem, dyrektorem oraz artystą grafikiem, znanym z akwareli, a jego wkład w rozwój kultury został uhonorowany m.in. Srebrną Cieszynianką oraz Krzyżem Zasługi.

Ważnym działaczem spółdzielczym był Karol Semik (1913–1964), który mocno zaangażował się w działalność na Śląsku Cieszyńskim. Jako Zasłużony Działacz Ruchu Spółdzielczego oraz żołnierz Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, przyczynił się do wielu inicjatyw wspierających lokalną społeczność.

Nie sposób również pominąć postaci Paweł Steller (1895-1974), który był utalentowanym grafikiem, akwarelistą oraz poligrafem. Jego prace oraz twórczość artystyczna również zostały docenione, a jego imię nosi jedna z ulic w Hermanicach, co świadczy o dużym szacunku dla jego dokonania.

---

Oceń: Hermanice

---